مشخصات نوار تیپ استاندارد

سیستم آبیاری قطره ای یکی از سیستم های کارآمد و موثر معرفی شده است. این سیستم نه تنها نیاز آبی محصولات زراعی و گلخانه ای را به خوبی تامین می سازد؛ بلکه دارای یک مزیت دیگر می باشد که آن، صرفه جویی چشمگیر در مصرف آب و در نهایت، بهینه سازی مصرف است. آنچه نیازمند اجرای این سیستم بوده و یکی از اجزای اصلی آن محسوب می شود؛ نوار تیپ آبیاری است. نوار تیپ های آبیاری از مشخصات مناسبی برخوردار بوده و منجر به افزایش بازدهی این سیستم گردیده اند. باغ ها، مزارع و گلخانه ها از حضور نوار تیپ آبیاری بهره مند گردیده و نیاز آبی خود را دریافت نموده اند. همچنین سیستم های آبیاری زیر سطحی، متکی به این سیستم و نوار تیپ آبیاری می باشند. در ادامه، بیشتر راجع به مشخصات نوار تیپ استاندارد صحبت خواهیم کرد.

با توجه به منابع محدود آبی که در اختیار کشور عزیزمان ایران قرار دارد؛ استفاده از سیستم آبیاری قطره ای در کشت های ردیفی و به دنبال آن، نوار تیپ آبیاری، اقدامی معقول و مناسب به نظر می رسد. برای اینکه بتوان نتایج حاصل از این سیستم را به حداکثر رساند؛ نیاز به استفاده از نوار تیپ های استاندارد در سیستم آبیاری قطره ای خواهد بود.

قطعا کارایی این نوع محصولات در مقایسه با نوارهایی که استانداردهای لازم را به همراه ندارند؛ به مراتب بیشتر بوده و از همین رو توجه مجریان سیستم آبیاری قطره ای به آنها جلب شده است. آنچه در ادامه قصد داریم راجع به آن صحبت کنیم؛ مشخصات نوار تیپ استاندارد است. در حقیقت با بررسی این مشخصات می خواهیم آگاهی مخاطبان را افزایش داده و از این طریق به آنها در انتخاب یک محصول ایده آل، کمک نماییم.

در بررسی مشخصات نوار تیپ استاندارد به موارد متعددی می توان اشاره نمود. یکی از مشخصات این نوار که منجر به بهبود عملکرد آن شده، ساختار نرم و منعطف آن می باشد که باعث شده تا شرایط محیطی و جوی نتوانند این محصول را تحت تاثیر قرار دهند. این نوار که ظاهری لوله ای شکل دارد؛ حاوی ضخامت اندکی است و دارای ظاهر مسطح و جنس پلی اتیلن می باشد. یکی از دلایل مهمی که باعث شده تا نوار تیپ استاندارد را از مواد پلی اتیلن تولید نمایند؛ دنبال کردن اهدافی همچون افزایش مقاومت آن می باشد.

نوار تیپ آبیاری با برخورداری از جنس پلی اتیلن در برابر عوامل و شرایط نامناسب به خوبی تاب آورده و دچار تغییر و خرابی نخواهد شد. عواملی همچون مواد شیمیایی، کودها و سموم و اشعه مضر خورشید، هیچ تاثیری بر روی این محصول نگذاشته و آن را دچار آثار منفی همچون پوسیدگی نخواهند کرد. اگرچه این نوار، ضخامت چندانی ندارد، اما بسیار مقاوم بوده و فشارها را تحمل می کند. ضخامت اندک این نوار باعث کاهش وزن آن شده و جابجایی و حمل و نقل آن را به اموری آسان، تبدیل نموده است.

طول این نوار، عموما 1000، 1500 و 3000 متر بوده و متشکل از قطره چکان های متعددی است. هر یک از این قطره چکان ها، آبدهی مشخصی را انجام می دهند. بسته به مدل و نوع نوار، فاصله هایی معین برای هر یک از قطره چکان ها تعریف شده اند. در ادامه، مدل های متعلق به آن را نام خواهیم برد.

1.    نوار تیپ درزدار یا بغل دوخت با فاصله های 10، 20 و 30 سانت:

قطره چکان هایی که در این نوار تعبیه شده اند؛ دارای فواصلی معین می باشند. برخی از نوار تیپ ها دارای فاصله 10 سانتیمتر هستند؛ یعنی قطره چکان ها هر کدام با فاصله 10 سانتیمتر از هم قرار گرفته اند. محصول دیگری که می توان از آن نام برد؛ نوار تیپ حاوی قطره چکان هایی با فاصله 20 سانتیمتر است. گروه دیگر، نوارهایی هستند که قطره چکان های متعلق به آنها با فاصله 30 سانتیمتر کنار هم قرار گرفته اند.

لازم به ذکر است نوار تیپ های درزدار یا بغل دوخت که ضخامت 175 تا 200 میکرون را شامل می گردند، پاسخگوی یک فصل زراعی بوده و فشار کاری 1 بار را تحمل می کنند. در هر ساعت، 2.5 تا 3 لیتر آب توسط این نوارها تامین می گردد.

2.    نوار تیپ پلاک دار با فاصله های 10، 15، 20، 30 و 40 سانت:

در رابطه با مشخصات نوار تیپ استاندارد می توان گفت این نوار نه تنها حاوی مدل هایی همچون نوار درزدار می باشد؛ بلکه مدل دیگری همچون نوار تیپ پلاک دار را در برگرفته است. نوارهای پلاک دار دارای قطره چکان هایی با فواصل 10، 15، 20، 30 و 40 سانتیمتر بوده و در هر ساعت، 1.4 الی 4 لیتری آبیاری انجام می دهند. فشار کاری تعریف شده برای این محصولات، 1 بار است.

ضخامت 180 تا 600 میکرون را می توان به این محصولات اختصاص داد. همچنین در خصوص مدت کارکرد نوار تیپ های پلاک دار می توان گفت این محصولات، بیش از یک فصل زراعی دوام آورده و اغلب 2 الی 3 سال قابل استفاده خواهند بود.

با بررسی مشخصات نوار تیپ استاندارد و انواع این محصول، متوجه وجود تفاوت هایی در مدل های مربوط به آن شدیم. اگر بخواهیم مقایسه ای کلی را میان نوار تیپ های موجود انجام دهیم؛ باید بگوییم هر دو نوار تیپ آبیاری درزدار و پلاک دار جریان آب را به طور یکنواخت خارج می سازند.

قابلیت تنظیم فشار آب به طور یکنواخت را می توان در نوار تیپ های درزدار مشاهده کرد؛ اما این قابلیت در نوار تیپ پلاک دار وجود ندارد.

نوار تیپ های آبیاری در تمامی کشت ها قابل استفاده می باشند. چه کشت هایی که نیازمند وجود خاک بوده و چه کشت هایی که بدون خاک صورت می گیرند. یکی از موضوعات مهمی که در رابطه با مشخصات نوار تیپ استاندارد می توان عنوان کرد؛ این است که نوارهای تیپ با توجه به فواصل مشخصی که دارند، در خاک های متفاوتی، قابل نصب و اجرا خواهند بود. برای مثال آن دسته از نوار تیپ هایی که قطره چکان هایی با فواصل 10 تا 20 سانتیمتر را به خود اختصاص داده اند؛ صرفا در زمین هایی که متشکل از خاک شنی یا سبک هستند، امکان استفاده خواهند داشت.

نوار تیپ های دارای قطره چکان هایی با فواصل 20 تا 30 سانتیمتر نیز برای زمین هایی با خاک های لومی یا متوسط، مناسب خواهند بود. همچنین آن گروه از نوارهایی که قطره چکان هایی با فواصل 30 الی 40 سانتیمتر را به همراه دارند؛ جهت نصب در خاک های رسی یا سنگین، مناسب به نظر می رسند.

اگرچه مشخصات نوار تیپ استاندارد در راس اهمیت بوده و یک محصول استاندارد می تواند بازدهی و عملکرد مطلوبی از خود نشان دهد؛ اما نباید فراموش کرد که توجه به برخی از نکات و دستورالعمل ها باعث افزایش کارایی این محصول شده و احتمال تحقق نتایج مطلوب حاصل از آن را تقویت می سازد. در ادامه به 5 مورد از این نکات پرداخته ایم:

اگرچه توجه به مشخصات نوار تیپ استاندارد و انتخاب محصولی مناسب، اهمیت بالایی دارد؛ اما اقداماتی که در حین اجرای این نوار انجام می گیرند نیز در راس اهمیت می باشند. مثلا شستن لوله های اصلی که نوارها به آنها اتصال می یابند؛ امری بسیار مهم به نظر می رسد.

آب هایی که از ذرات بزرگ و جامد یعنی فراتر از صد میکرون برخوردار می باشند؛ می توانند باعث خدشه دار شدن مشخصات نوار تیپ استاندارد شده و کارایی آن را مختل سازند.

یکی از مشخصات نوار تیپ استاندارد که آن را به یک محصول مورد انتظار تبدیل نموده، کارکرد آن در بازه های دمایی مختلف است. (70- الی 70+ درجه سانتیگراد).

برای اینکه شاهد نتایج عالی از این نوارها باشید، باید آنها را در زمین هایی با شیب کم یعنی کمتر از 1 درصد اجرا نمایید. این امر سبب یکنواختی جریان آبدهی خواهد شد.

هنگامی نوار تیپ های استاندارد به بهترین نتایج ممکن ختم می گردند که به درستی در زمین قرار گیرند. منافذ متعلق به آنها نباید رو به پایین باشد، بلکه باید این منافذ را رو به بالا قرار داد.

وجود کلوخ و یا هر ذره درشت دیگر در سطح باغ، مزرعه و گلخانه می تواند تهدیدی جدیدی برای نوارهای آبیاری قطره ای تلقی شود. تهدیداتی که حتی نوارهای استاندارد را هم دچار تحریف نموده و آنها را با مشکلاتی جدی مواجه می سازند. بنابراین باید پیش از نصب نوار، این موانع را برطرف نمود.